Paulownia drzewo tlenowe – co warto wiedzieć?

Paulownia, zwana też pawłownią lub drzewem tlenowym, to roślina pochodząca z Azji Wschodniej, która zyskuje coraz większą popularność w Europie. Jest to drzewo o niezwykłych właściwościach i walorach ozdobnych, które może być uprawiane zarówno w ogrodzie, jak i na plantacjach pod produkcję drewna. W tym artykule przedstawimy najważniejsze informacje na temat paulowni, jej uprawy, zastosowania i korzyści.

Co to jest paulownia?

Paulownia to rodzaj roślin z rodziny paulowniowatych, obejmujący kilka gatunków drzew i krzewów. Nazwa rośliny pochodzi od królowej Holandii Anny Pawłownej Romanow. Paulownia ma smukły, gładki pień i duże, sercowate liście o ciemnozielonej barwie. Kwitnie w maju, wytwarzając dzwonkowate, fioletowe kwiaty zebrane w wiechy. Owoce są zdrewniałe, jajowate torebki zawierające liczne nasiona.

Paulownia jest rośliną o bardzo szybkim wzroście – roczne przyrosty mogą wynosić nawet 3 metry. Kilkuletnie okazy osiągają kilkanaście metrów wysokości. Paulownia jest także mrozoodporna i tolerancyjna na różne warunki glebowe i klimatyczne. System korzeniowy drzewa głęboko drenuje podłoże i pochłania duże ilości dwutlenku węgla.

W Polsce najczęściej spotykanym gatunkiem paulowni jest paulownia omszona (Paulownia tomentosa), która może być uprawiana w gruncie w cieplejszych rejonach kraju. Inne gatunki, takie jak paulownia Fortunego (Paulownia fortunei) czy paulownia wydłużona (Paulownia elongata) wymagają zimowania w dodatniej temperaturze.

Oxytree – hybryda paulowni

Oxytree (Paulownia Clon in Vitro 112) to odmiana uprawna paulowni pochodzenia mieszańcowego, uzyskana przez firmę biotechnologiczną z Hiszpanii. Jest to skrzyżowanie paulowni Fortunego i paulowni wydłużonej, które ma cechy obu rodziców. Oxytree charakteryzuje się jeszcze większym wzrostem i odpornością niż zwykła paulownia. Szacuje się, że pochłania nawet do 10 razy więcej CO2 niż krajowe gatunki drzew.

Oxytree jest rośliną przeznaczoną głównie do upraw energetycznych i produkcji biomasy. Może być sadzona na plantacjach o dużej gęstości (do 2500 sztuk na hektar), gdzie osiąga wysokość około 4 metrów w ciągu roku. Drewno oxytree ma niską wilgotność i wysoką kaloryczność, co sprawia, że nadaje się do produkcji pelletu, brykietu czy etanolu.

Jak uprawiać paulownię?

Paulownię można uprawiać zarówno w ogrodzie, jak i na plantacji. W obu przypadkach należy pamiętać o kilku podstawowych zasadach:

• Wybór miejsca – paulownia lubi stanowiska słoneczne, ciepłe i osłonięte od wiatru. Unikać należy terenów podmokłych i zacienionych.
• Przygotowanie gleby – paulownia radzi sobie na podłożach różnego typu, także tych mało zasobnych, lekkich i kamienistych. Ważne jest, aby gleba była przepuszczalna i miała odczyn obojętny lub lekko kwaśny. Na glebach zbyt kwaśnych należy przeprowadzić wapnowanie.
• Sadzenie – paulownię można sadzić jesienią lub wiosną, najlepiej w maju lub czerwcu. Sadzonki powinny mieć około 20 cm wysokości i być zdrowe i silne. Sadzi się je na głębokość około 30 cm, zachowując odstęp około 4-5 metrów między roślinami. Po posadzeniu należy obficie podlać i zabezpieczyć przed zwierzętami i chwastami.
• Podlewanie i nawożenie – paulownia wymaga regularnego podlewania, zwłaszcza w początkowym okresie wzrostu. W uprawach profesjonalnych stosuje się system kropelkowy. Nawożenie przeprowadza się 2-3 razy w roku, stosując nawozy mineralne z azotem, fosforem, potasem i mikroelementami.
• Cięcie – paulownia nie wymaga częstego cięcia, chyba że chcemy uzyskać określony pokrój lub zwiększyć ilość biomasy. W ogrodzie można przycinać drzewo w celu ukształtowania korony lub usunięcia uszkodzonych gałęzi. Na plantacji można stosować cięcie odrostowe, polegające na ścięciu pnia tuż nad ziemią co kilka lat, co pobudza roślinę do wytwarzania nowych pędów.

Jakie są zalety i zagrożenia związane z paulownią?

Paulownia to roślina o wielu zaletach, ale także potencjalnych zagrożeniach. Oto niektóre z nich:

Zalety:

• Paulownia jest rośliną ozdobną, która może być ozdobą ogrodu lub parku. Ma piękne liście i kwiaty, które przyciągają pszczoły i motyle.
• Paulownia jest rośliną przyjazną środowisku, która pochłania duże ilości dwutlenku węgla i produkuje dużo tlenu. Pomaga także w oczyszczaniu gleby i wody z zanieczyszczeń.
• Paulownia jest rośliną ekonomiczną, która daje wysokie plony drewna o dobrej jakości. Drewno paulowni jest lekkie, twarde, odporne na gnicie i szkodniki, łatwe w obróbce i suszeniu. Może być wykorzystywane do produkcji mebli, instrumentów muzycznych, zabawek, opakowań czy papieru. Może być także źródłem energii odnawialnej w postaci biomasy.

Zagrożenia:

• Paulownia jest rośliną inwazyjną, która może zagłuszać i zacieniać rodzime gatunki roślin. Jej nasiona są łatwo rozprzestrzeniane przez wiatr i zwierzęta, co sprzyja jej ekspansji na nowe tereny.
• Paulownia jest rośliną alergenną, która może wywoływać reakcje uczuleniowe u niektórych osób. Jej pyłek jest silnym alergenem, który może powodować katar, kaszel, astmę czy zapalenie spojówek.
• Paulownia jest rośliną podatną na choroby i szkodniki, które mogą osłabić jej wzrost i jakość drewna. Do najczęstszych problemów należą grzyby powodujące plamistość liści, rdzę czy zgniliznę korzeni, oraz owady takie jak mszyce, miodówki czy chrząszcze.

Podsumowanie

Paulownia drzewo tlenowe to ciekawa i wartościowa roślina, która ma wiele zalet, ale także potencjalnych zagrożeń. Może być uprawiana zarówno w ogrodzie, jak i na plantacji pod produkcję drewna lub biomasy. Jest to roślina ozdobna, przyjazna środowisku i ekonomiczna, ale także inwazyjna, alergenna i podatna na choroby i szkodniki. Aby cieszyć się jej urodą i korzyściami, należy pamiętać o odpowiednim wyborze miejsca, przygotowaniu gleby, sadzeniu, podlewaniu, nawożeniu i cięciu. Paulownia drzewo tlenowe to roślina, która zasługuje na uwagę.